Hoe ben je bij Advocaat van de Aarde betrokken geraakt?
‘Door Frans Vollenbroek, de broer van Johan Vollenbroek, bekend van de rechtszaken van MOB (Mobilisation for the Environment) omtrent stikstof. Ik vind het mooi dat ik gevraagd ben. Ik ben weliswaar van het weer en het klimaat, maar ook afgestudeerd bioloog. De puzzel is nu compleet: ik krijg ook de mogelijkheid iets voor de natuur te doen.
Advocaat van de Aarde is ontstaan naar aanleiding van MOB. Ongelofelijk wat Johan daarmee voor elkaar krijgt. Hij heeft het stikstofprobleem op de kaart gezet en daarmee bewustzijn gecreëerd. Frans komt uit hetzelfde nest. Hij zet zich in voor Grootouders voor het Klimaat en hij heeft samen met Robert Amelung, die uit de financiële sector en ontwikkelingssamenwerking komt, het initiatief genomen voor Advocaat van de Aarde. MOB heeft in de loop van de jaren zoveel kennis verzameld en ervaring opgedaan, dat ze daarmee andere burgerinitiatieven wil gaan voeden. Het kan gaan over stikstofkwesties, maar ook over bijvoorbeeld waterkwaliteit, pesticidegebruik en verdroging in de natuur.’
Hoe zet je je in voor Advocaat van de Aarde?
‘Ik doe hand-en-spandiensten: de communicatie, de website en geef interviews zoals nu met jou. De credits zijn voor Frans en Robert. Zij hebben de organisatie in 2023 uit de grond gestampt en verrichten het leeuwendeel van het werk. Het is jammer dat we nog niet zo bekend zijn. Daarom is het zo fijn dat ik het verhaal mag vertellen. Heb je onze website al bekeken?
Alle kennis van MOB en partners als Meten=Weten, Werkgroep Behoud de Peel en Pesticide Action Network Netherlands (PAN) is daar gebundeld in een kennisbank. Je vindt er informatie over hoe je een actie organiseert, hoe de Kaderrichtlijn Water en Natura 2000 in elkaar steekt, wat de rechten van de natuur zijn, hoe je goede groene juristen en financiële middelen vindt om, als het niet anders kan, naar de rechter te stappen. De kennisbank is van onschatbare waarde. Veel mensen zijn daarmee al geholpen zonder dat ze contact met ons hoeven op te nemen.’
Maar er zullen toch ook mensen en groepen zijn die wel persoonlijk geholpen willen worden?
‘Zeker. Als mensen mailen, nemen we zo snel mogelijk contact op en gaat een intaketeam het gesprek aan. Zo hebben we onder meer een ecoloog, een stikstofdeskundige en een waterdeskundige en een heel netwerk daaromheen die zich over de vraag kunnen buigen. Inmiddels hebben we al 46 vragen uit de samenleving behandeld, bijvoorbeeld van Vrienden van het Vlietland, een club die al twintig jaar tegen de komst van een vakantiepark strijdt. Wij hebben kunnen helpen om hun bezwaarschrift juridisch steviger te onderbouwen.
Nieuw is onze samenwerking met Natuur en Milieu Gelderland. Als opstart zijn we een aantal workshops aan het opzetten. Voor de Veluwe hebben we Loenen Bomvrij geadviseerd bij hun actie tegen de komst van een springterrein voor zware explosieven van Defensie. Nu doen we dat voor Hoeders van de Veluwe, die willen dat Defensie meer rekening houdt met de flora en fauna. De Veluwe is al een heel kwetsbaar gebied. Bij sterke uitbreiding van Defensie-activiteiten komt er nog meer druk op te staan. Hoe kun je de natuur dan toch een stem geven? Dat moet echt komen van de mensen die er wonen en zich organiseren. Wij willen dit soort initiatieven dolgraag ondersteunen voordat het te laat is.’
Hoe zinvol zijn dit soort burgerinitiatieven?
‘Dat is een goede vraag voor bestuurslid Raoul Beunen. Hij is onlangs benoemd tot hoogleraar bij de Open Universiteit Heerlen en gaat juist onderzoeken hoe zinvol het is voor burgerinitiatieven om naar de rechter te stappen. Dat weten we nog niet precies, maar het genereert meestal wel publiciteit, waardoor mensen erover gaan nadenken. Zó start je een beweging, zó vergroot je het bewustzijn.
Uiteindelijk willen de meeste mensen niet dat onze overheid zich misdraagt en zich niet aan de wet- en regelgeving houdt vanwege bijvoorbeeld economische belangen of als gevolg van een sterke lobby. Dan is het ontzettend helpfull als er burgers opstaan, zoals Meten=Weten naar buiten treedt om te vertellen over het verontrustend hoge bestrijdingsmiddelengebruik in de lelieteelt. In juli is bij het gerechtshof van Den Bosch een verbod op lelieteelt bij een woonwijk van Sevenum afgedwongen. Het is de derde gewonnen rechtsgang, maar het belangrijkste is de bewustwording die langzamerhand doordringt hoe schadelijk bestrijdingsmiddelen zijn voor mens en natuur.’
Op jullie website zijn jullie opvallend open over wie de mensen achter Advocaat van de Natuur zijn. Hebben jullie geen last van haatmails en bedreigingen?
‘Weinig. Dat komt door onze manier van communiceren op een niet-bedreigende manier. We staan voor de natuur die geen stem heeft en komen op voor haar belangen. Wij volgen alleen maar het recht en maken daar als dat nodig is gebruik van, maar liever niet. De weg naar de rechtbank is het laatste wat je eigenlijk wilt. Het is zo zonde van alle energie en het geld dat dat kost. Laten we kwesties gewoon met elkaar uitpraten.
Ik ben altijd bereid om te luisteren: waarom wil je hier dat vakantiepark bouwen, waarom daar die lelies kweken? En als ik geluisterd heb, hoop ik ook mijn kant van het verhaal te kunnen vertellen, vanuit mijn hart, vanuit mijn liefde voor de natuur, vanuit mijn bezorgdheid voor de aarde. In gesprek blijven is heel belangrijk, maar het recht is natuurlijk wel iets sterks dat we achter ons hebben staan.’
Tekst en interview: Ria Dubbeldam. Met veel dank aan de Nieuwe Veluwe voor het mogen gebruiken van de tekst.