Vanaf 2005 voerde Vrienden van Vlietland vijf jaar lang intensief actie. ‘Na twee gangen naar de Raad van State – één gewonnen, één verloren – was het eigenlijk onherroepelijk: Het vakantiepark zou er komen. Maar het kwam niet van de grond door de bankencrisis. Er waren geen ontwikkelaars meer te vinden. Wij hoopten dat van uitstel afstel zou komen, maar nee. In 2019 ging dezelfde projectontwikkelaar in zee met een bouwbedrijf en zouden er alsnog vakantiewoningen komen. Het plan was zelfs opgeschaald: 222 woningen – waarvan het merendeel villa’s – met als doelgroep rijke beleggers. Ook zouden nu alle woningen grondgebonden worden, in plaats van voor 50% in een appartementengebouw. Dat betekent nog veel meer verstening en het opofferen van vrijwel al het waardevolle groen.’

Volwaardig natuurgebied

Dat kon Vrienden van Vlietland niet laten gebeuren en ze pakten de zaak opnieuw op. ‘Omdat de plannen tussen 2005 en 2019 stillagen, kon de natuur daar vrij zijn gang gaan. In 2005 was het al een mooi gebied, met veel groen en vogels, maar inmiddels is het een volwaardig natuurgebied. De jonge bomen zijn volwassen geworden en er leven nu veel bijzondere en beschermde plant- en diersoorten. Waaronder broedende havik, rans- en bosuil, zeven vleermuissoorten, wezel, eekhoorn en boommarter. Kortgeleden werden er zelfs knaagsporen van een bever gevonden! Het gebied is zeer geliefd bij omwonenden en we hebben veel steun van deze groep. Zij vinden het een schande dat dit gebied door de bouw van een vakantiepark bedreigd wordt.’

Hoofdpijndossier

Allerlei verschillende partijen botsen in deze zaak. ‘Het is een hoofdpijndossier. Er is een natuurgebied met beschermde soorten, er is een vastbesloten projectontwikkelaar, er is een bevolking die niets van de vakantiewoningen wil weten en een overheid die deels gebonden is door contracten, maar óók door natuurbeleid en –wetgeving. Want de bouw staat natuurlijk haaks op allerlei beleid dat geformuleerd is, zeker bij de provincie. Enerzijds willen ze bomen planten, anderzijds zouden ze moeten toestaan dat er voor een vakantiepark 8000 bomen worden gekapt. Hoe kunnen ze dat verkopen?’

Democratie

Gemeente Leidschendam-Voorburg koos vanaf het begin partij voor de projectontwikkelaar. Daardoor verliep de samenwerking met de gemeente uiterst stroef, maar Vrienden van Vlietland benadrukte: ‘Wij stoppen niet. We hebben een zaak die we van enorm belang achten en we vertegenwoordigen een enorme groep inwoners. We gaan door en zo hoort het ook in een democratie.’

De provincie, anders dan de gemeente, stelt het werk van Vrienden van Vlietland wel op prijs: ‘Daar voeren we uit en praten we mee. Met vrijwilligers plaatsen we bijvoorbeeld nestkasten en planten we bollen. Maar we zitten ook aan tafel om te overleggen over de ontwikkelingen in het gebied. De ambtenaren van de provincie accepteren dat dit het spel is dat in een democratie gespeeld wordt. En wij accepteren op onze beurt de verschillende rollen die burgers en overheden spelen en gaan daar kritisch, maar respectvol, mee om.’

Ondersteuning

Hoewel de Vrienden veel kennis zelf verzamelen, is voor sommige stappen in een procedure de kennis en ondersteuning van experts nodig. ‘Op een gegeven moment kwamen we in een stadium waarin we met zoveel partijen te maken hadden, dat het lastig was om te weten bij wie we moesten zijn en welke wetgeving we wanneer konden inzetten.’

‘Ik zocht ondersteuning en kwam terecht op de site van Advocaat van de Aarde. Ik schreef hen aan en zij besloten ons te helpen. We zijn daar heel blij mee! De samenwerking verloopt prettig, we leren veel, en onze teksten worden door de deskundige feedback een stuk beter. Het bezwaarschrift dat we onlangs indienden heeft nu nog steeds onze eigen redenering, maar is tegelijkertijd juridisch steviger onderbouwd. Daar heb je professionals voor nodig.’

Een noodzakelijk verhaal

Graag zou Sonja zien dat ook andere burgerinitiatieven hulp ontvangen: ‘Er zijn zoveel clubs zoals wij die misstanden constateren. Zij hebben vaak gewoon gelijk als het gaat om natuurbescherming, stikstof en al die problemen waarmee we als samenleving te maken hebben, maar lopen zich stuk op gebrek aan geld om deskundigheid in te kunnen kopen. Dat is zo frustrerend!’

‘In ons geval: Ja, het is een mooi gebied, en ja, je zou er een vakantiepark in kunnen bouwen waar je miljoenen aan kan verdienen. Maar hier is nu juist een stukje natuur dat niet verloren mag gaan en nonchalance daarover kunnen we ons niet langer permitteren. Ook kleinere gebiedjes tellen: een plantsoen, een vijvertje, een paar bomen. Samen maken die kleine dingen een verschil. Burgerinitiatieven hebben een noodzakelijk verhaal, maar hebben vaak de middelen en kennis niet om het effectief aan te pakken. Advocaat van de Aarde en andere partijen die zich hiervoor in willen zetten zijn hard nodig!’

Toekomst van Vlietland

‘Vlietland heeft 20 jaar lang stilgelegen dankzij de inzet van Vrienden van Vlietland. Daar is natuurlijk de financiële crisis overheen gegaan – daar hebben wij niet voor gezorgd. Maar het was onze inzet en die bijkomstigheid waardoor er 20 jaar lang geen vakantiehuizen gebouwd werden, anders hadden die er al lang en breed gestaan. Onze inspanningen hebben dus zin, ook al moeten we er een lange adem voor hebben. Nu nog zorgen dat de vakantiehuizen er ook deze keer niet komen.’