Stichting Mobilisationforthe Environment (MOB) roept Wetterskip Fryslân met een preventief handhavingsverzoek op om af te zien van een nieuwe PFOS-lozing in oppervlaktewater bij de vliegbasis Leeuwarden. Het waterschap is voornemens toestemming te geven van een lozing met PFOS verontreinigd grondwater op de JelsumerFeart terwijl dit waterlichaam al ernstig is vervuild.
Dat is gebeurd door er tijdenlang PFOS vanaf de vliegbasis weglekte. Dat is aan het licht gekomen door een bronnenonderzoek, daaruit bleek dat de te hoge concentraties PFOS in de Jelsumer Feart van de vliegbasis in Leeuwarden komen. Bekend is dat er op de vliegbasis jarenlang gewerkt en geoefend werd met chemisch blusschuim.
Gezuiverd en toch vervuild
Alle betrokken partijen willen deze uitlekking zo spoedig mogelijk stoppen om verdere vervuiling te voorkomen. Daarom zijn waterschap en Vliegbasis Leeuwarden daarom begonnen met het saneren en zuiveren van het vervuilde grondwater.
Maar nog steeds bevat het gezuiverde water PFOS-resten. Dit zijn chemische stoffen die onder de familie van de PFAS (Poly- en perfluoralkylstoffen) vallen. Als mensen het te veel binnen krijgen, kan het op lange termijn kanker veroorzaken en het immuunsysteem aantasten.
Stichting Mobilisationforthe Environment (MOB) roept Wetterskip Fryslân middels een preventief handhavingsverzoek op om af te zien van het toestaan van lozing van dit gezuiverde maar nog steeds vervuilde wat er in het oppervlaktewater bij de vliegbasis Leeuwarden.
De GGD Fryslân heeft eerder gewaarschuwd om geen water uit de Jelsumer Feart te gebruiken voor consumptie, beregening of recreatie. Desondanks zou het waterschap willen instemmen met een nieuwe lozing van grondwater dat, ondanks zuivering, nog steeds PFOS-restconcentraties bevat.
In strijd met de Kaderrichtlijn Water
Volgens MOB is deze voorgenomen lozing in strijd met de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Die verplicht Nederland om uiterlijk in 2027 alle waterlichamen in een goede chemische en ecologische toestand te brengen. De JelsumerFeart mondt uit in de Friese Boezem, een officieel KRW-waterlichaam dat op het moment al niet aan die normen voldoet. “De KRW bevat een duidelijk achteruitgangsverbod,” zegt Myrthe van der Brug, juridisch adviseur van MOB. “Wanneer een waterlichaam al in de laagste kwaliteitsklasse zit, is elke verdere verslechtering verboden. Een nieuwe PFOS-lozing druist daar regelrecht tegenin.
Schending zorgplicht
Voorts is de voorgenomen lozing volgens MOB in strijd met de zorgplicht. Deze verplicht iedereen die een lozingsactiviteit verricht om alle maatregelen te treffen die redelijkerwijs kunnen worden gevergd ter voorkoming van nadelige effecten op de kwaliteit van het water, en geen significante milieuverontreiniging te veroorzaken. “PFOS is een persistente, niet-afbreekbare stof die zich ophoopt in het milieu. Gelet op de huidige overschrijding van de milieukwaliteitsnormen van PFOS, is het onverdedigbaar om er nog meer van te lozen”, aldus Van der Brug.
MOB hoopt dat de lozing door de vliegbasis en het Wetterskip Fryslân achterwege wordt gelaten, en er een andere oplossing zal worden gezocht die verdere belasting van het toch al kwetsbare watersysteem voorkomt.
Deze actie maakt deel uit van de gezamenlijke aanpak waterkwaliteit van Mobilisation for the Environment, Pesticide Action Network Netherlands, de Waddenvereniging en Stichting Advocaat van de Aarde.
Lees ook een uitgebreid artikel van Omrop Fryslan
Foto: Arnold Bartels