Waddenzee bedreigd door vervuild water
Het zal u misschien verbazen, maar de Waddenzee is één van de meest vervuilde wateren van Nederland: ondanks de UNESCO Werelderfgoedstatus, ondanks dat het een Natura-2000 gebied is, ondanks de Kaderrichtlijn Water. Dagelijks wordt er door zo’n 70 bedrijven op het wad geloosd, 10 daarvan doen dat via zogeheten ‘smeerpijpen’ (genaamd HOWA en VKA) en nog zo’n 60 lozen rechtstreeks. Water dat vervuild is met zware metalen, gewasbeschermingsmiddelen, nutriënten uit kunstmest en medicijnen komt zo in de Waddenzee terecht. Hoe kan dat nog worden toegestaan?
Voormalig minister Harbers erkende in 2023 het verbod op lozingen in een natuurgebied als de Waddenzee, maar dat gebeurt nog altijd. Daarnaast zijn bedrijven verplicht om vergunningen regelmatig te actualiseren en om na te gaan of zij de ‘Best Beschikbare Techniek’ toepassen om vervuiling te beperken. Mobilisation for the Environment (MOB) onderzocht dat en kwam erachter dat alle 60 bedrijven die rechtstreeks op het wad lozen sterk verouderde vergunningen hebben die nooit zijn geactualiseerd. Sommigen al 30 jaar oud zonder dat er ooit naar gekeken is door Rijkswaterstaat. Daar wordt dus nauwelijks op gecontroleerd.
Het wordt dus weer eens bevestigd: De overheid doet te weinig om de natuur te beschermen. Er is een groot verschil tussen het erkennen van een probleem en het daadwerkelijk aanpakken daarvan. MOB besloot met juridische stappen de betrokken overheden aan te zetten tot het verbeteren van de waterkwaliteit in de Waddenzee. Hiervoor wordt samengewerkt met Advocaat van de Aarde, Pesticide Action Network NL en de Waddenvereniging. Samen vormen we een team van specialisten.
Het doel is om op korte termijn de vuillast op de Waddenzee zo veel mogelijk te verminderen. Het actualiseren van verouderde vergunningen is daarvoor noodzakelijk en als het nodig is proberen we dat bij de rechter af te dwingen. Op lange termijn streven we naar het omkeren van de neerwaartse spiraal van vervuiling. Als we willen dat toekomstige generaties nog van dit Werelderfgoed kunnen genieten, dan moet de waterkwaliteit beter. En dat kan ook, als overheden en bedrijven hun verantwoordelijkheden nemen..
De eerste resultaten van onze acties zijn inmiddels zichtbaar, hoewel nog niet zozeer in waterkwaliteit. Wel zien we al reacties van overheden. De eerste voorgenomen besluiten om lozingsvergunningen aan te scherpen zijn geformuleerd. Bedrijven proberen ook al zelfstandig hun lozingen te verminderen. Wat opvalt is dat het bevoegde gezag geen haast heeft om actie te ondernemen. Op een aantal actualisatie-verzoeken is geen (inhoudelijke) reactie gekomen. Daarnaast reageren bevoegde gezagen veelal in algemene taal op concrete verzoeken, waarin zij stellen dat het (nog) niet nodig is om stappen te zetten. Besluiten bevatten vaak de opdracht tot nader onderzoek, terwijl duidelijk is dat een norm wordt overschreden en wat de norm is.
Waarom zit er nog altijd zoveel vervuiling en zo weinig actie in de pijplijn van overheden? Het onderstreept nog maar eens de noodzaak om druk uit te oefenen door middel van bezwaar, verzoeken, aanmaningen en juridische procedures. Daar zal MOB, met alle steun van Advocaat van de Aarde, dan ook mee doorgaan.